Minister Zuhal Demir voor Toerisme is er de voorbije dagen in geslaagd Vlaanderen bij de hele Europese cruisegemeenschap een slechte reputatie te geven. Bovendien kunnen we ons als cruisewebsite vragen stellen bij de conclusies van de studie van Toerisme Vlaanderen over de impact van het cruisetoerisme. Belangrijke actoren werden alleen voor de verzameling van gegevens gehoord, maar nooit bevraagd over of betrokken bij het eindrapport. Het resultaat is een onvolledig document dat de economische en toeristische waarde van de cruise-industrie in Vlaanderen onderschat en de sector op sociaal en milieuvlak in een slecht daglicht stelt. Zelfs de Vlaamse cruisesteden distantiëren zijn van sommige conclusies.
In de toeristische studie komen enkel de vier Vlaamse havens aan bod, maar werd amper rekening gehouden met andere bestemmingen. Denk bijvoorbeeld aan Ieper en de monumenten uit de Eerste Wereldoorlog die voor Amerikaanse en Britse cruisepassagiers een belangrijk excursiedoel zijn of Blankenberge als bestemming van bijna één op vijf cruisetoeristen die in Zeebrugge transiteren en die met open armen ontvangt. Ook Antwerpen zegt dat ze de cruises in haar stad prima vindt.
In het document van Toerisme Vlaanderen wordt gesteld dat een gemiddelde cruisetoerist maar 41 euro besteedt. ‘Onderschat’ is de algemene reactie. Horeca, chocoladewinkels en zaken die kleding of luxe-accessoires verkopen, zeggen dat de ‘cruisedagen’ duidelijk worden weerspiegeld in hun zakencijfer. Er zijn exclusieve winkels – ook in Knokke-Heist die niet aan bod komt in de studie – die de aanloopkalender opvragen en zelfs extra personeel inzetten.
Cruiseschepen werken naar nuluitstoot
De studie besteedt terecht veel aandacht aan milieu. Demir spreekt echter van ‘veel vervuiling’ en wil minder schepen. Laat ons dat even in perspectief plaatsen: de cruise-industrie vertegenwoordigt 3 procent van de wereldwijde maritieme industrie. De totale scheepvaart is op haar beurt maar verantwoordelijk voor 3 procent van de vervuiling. Voor de cruises komt dit neer op net geen 0,1 procent van de totale CO²-uitstoot in de wereld!
Bovendien neemt de cruise-industrie in de maritiem het voortouw op het vlak van milieu en duurzaamheid. 40% (en binnen de vijf jaar 75%) van de schepen zijn uitgerust om in de havens hun motoren uit te schakelen en aan te sluiten op het landnet. Alleen beschikken op dit ogenblik nog geen 2% van de Europese havens over walstroominstallaties. Investeren havens en de Vlaamse overheid dan niet beter in de nodige voorzieningen in plaats van het kind met het badwater weg te gooien?
Dat de cruisesector zwaar investeert in duurzaamheid, bleek de voorbije dagen aan boord van de MSC Euribia die met bio-LNG een netto-nul emissie realiseerde op de reis tussen Frankrijk en Denemarken. Ook andere rederijen draaien volop proef met bio- en synthetische brandstoffen. In Noorwegen zit Hurtigruten zelfs in de testfase om in 2030 (!) haar eerste volledig uitstootvrije cruiseschip te lanceren. (Zie artikel.) Kan hetzelfde gezegd worden van de auto-industrie of luchtvaart?
Op een debat aan boord van de MSC Euribia waaraan diverse sectoren deelnamen, werd evenwel duidelijk dat de ‘zilveren kogel’ nog niet is gevonden. De rederijen kunnen door allerlei ingrepen 70 procent van de milieuproblematiek aanpakken. De overige 30 procent ligt in technologische innovaties zoals alternatieve brandstoffen. De cruisewereld is er alvast van overtuigd dat zij tegen 2050 uitstootvrij zal zijn! (In een afzonderlijk stuk gaan we hierop deze week nog dieper in.)
Geen dialoog met cruisesector
Demir wil in het Vlaams parlement de toekomst van het cruisetoerisme in Vlaanderen herschrijven. Misschien zou ze beter een ernstige dialoog aangaan met de vele haven- en toeleveringsbedrijven die rechtstreeks en onrechtstreeks betrokken zijn bij de cruise-industrie. Volgens de Cruise Lines International Association (CLIA Europe), de grootste cruise-organisatie in de wereld, zouden er niet zoveel mensen aan de slag zijn in de sector, mocht deze niet winstgevend zijn. Ook Zeebrugge (onderdeel van de Port of Antwerp-Bruges) bevestigt dat de cruisetrafiek voor tewerkstelling zorgt en winstgevend is. Opvallend is dat zelfs de stadsbesturen van Antwerpen en Brugge zich distantiëren van delen van de studie.
Gert Dewulf, CEO van De Buck Incentives die verantwoordelijk is voor de excursies, noemt de cruisepassagier de beste dagtoerist. De excursies starten vroeg op de dag, voor de echte toeristische drukte begint. Het vervoer gebeurt met bussen die in tegenstelling tot de klassieke dagjesklanten het wegennet niet overbelasten. Bovendien bezoeken de schepen Vlaanderen vooral in het voor- en najaar. Zeebrugge en Antwerpen bevinden zich namelijk op de herpositioneringsroutes vanuit Noord-Amerika en de Middellandse Zee naar de Noorse fjorden, het Balticum en de Arctische wateren. Daarnaast zijn er enkele maatschappijen die cruises inleggen in de winter en Britse rederijen die in de aanloop tot de eindejaarsfeesten korte shoppingtrips organiseren naar België en Nederland. De cruises zijn bijgevolg complementair met de vele toeristen die tijdens de piekperiodes de Vlaamse steden bezoeken.
Laten we bovendien niet vergeten dat we in Vlaanderen spreken over een half miljoen bezoekers op jaarbasis. Die vertegenwoordigen amper 1 (Antwerpen) tot 3 procent (Brugge) van de toeristen. Hoe kunnen zij verantwoordelijk zijn voor de toeristische (over)drukte? Belangrijk is tot slot op te merken dat het merendeel van die cruisepassagiers Duitsers en Britten zijn (samen 66%) die na een kort cruisebezoek misschien als hotelgast terugkeren voor een langere citytrip in Antwerpen, Brugge of Brussel!
