Fotograaf en poolambassadeur Mike Louagie en toekomstonderzoeker Lien De Ruyck hebben samen het initiatief Polar Stories opgezet. De twee zijn gepassioneerd door de poolgebieden en willen via diverse initiatieven de mensen bewust maken van het enorme belang van deze regio’s voor het klimaat op aarde. Het verdwijnen van de ijskappen zou dramatische gevolgen hebben voor de wereld en ons allemaal. Ze lanceerden hun initiatief deze week in Gent tijdens een spreekbeurt over hun jongste expeditiereis naar Antarctica.
Mike Louagie en Lien De Ruyck namen afgelopen winter aan boord van de Ortelius van Oceanwide Expeditions in Antarctica deel aan een expeditie van vijf weken tussen Bluff in Nieuw-Zeeland en Ushuaia in Argentinië. Met foto’s en anekdotes blikten ze op de avond terug op deze bewogen reis, ver van de bewoonde wereld. Mike Louagie: “We overbrugden 6.200 zeemijlen. Dat is meer dan 10.000 km of de afstand tussen Gent en Vladivostok. Met de uitlopers van de zware orkaan Gabrielle moest de Ortelius dagen aan een stuk winden van 200 km per uur en golven tot 14 meter trotseren. We kregen af te rekenen met temperaturen met een gevoelswaarde tot -37 graden. Dat was de laagste temperatuur die ik ooit heb meegemaakt.
Rond de Rosszee zaten we elf dagen lang op zee. Toch ging die tijd snel voorbij omdat er altijd iets te zien was. Zo vormde zich rond het schip bijvoorbeeld overal pannenkoekenijs. De kapitein vertelde ons dat we een van de laatste schepen van het seizoen waren omdat de zee aan het dichtvriezen was. Een week later zou de Ortelius er niet meer door kunnen. Ik maakte op de expeditie voor ruim één terabyte aan foto’s.”
Lien De Ruyck: “Op zo’n reis moet je één worden met de natuur… en de storm. Je voelt het hart van de oceaan, maar ook hoe klein jij en het schip zijn. Je hebt onderweg geen interactie met de buitenwereld en geen internet of Netflix. Door het stormweer heb ik ook in 33 dagen geen alcohol of koffie gedronken en was ik op het einde van de reis wel 8 kg afgevallen.”
Tijdscapsule
De Ortelius is een volwaardig werkpaard voor deze onherbergzame gebieden. Het schip werd in 1989 in Polen gebouwd voor de Russische wetenschappelijke academie en later omgevlagd en hernoemd naar de Nederlands-Belgische cartograaf Ortelius. Het ijsversterkte vaartuig biedt plaats aan 108 passagiers, 44 bemanningsleden, 8 gidsen en een dokter. Voor de aanlandingen is de 91 meter lange Ortelius onder meer uitgerust met Zodiacs en drie helikopters.
Onderweg reisden Lien en Mike langs de meest afgelegen gebieden zoals McDurdo Dry Valleys waar afgelopen winter maar 3 schepen en 200 mensen zijn geweest. De twee vrienden volgden op de reis onder meer het spoor van Adrien de Gerlache, Robert Falcon Scott, Roald Amundsen en Ernest Shackleton. Mike: “Het lijkt wel of de tijd is blijven stilstaan in de blokhutten waar deze ontdekkingsreizigers hebben verbleven. Alles staat er nog zoals meer dan een eeuw geleden, van de conservenblikken op de rekken tot de kousen die hingen te drogen. Maar je wordt onderweg ook geconfronteerd met de trieste geschiedenis van de walvisjacht die in de 20ste eeuw het leven heeft gekost aan 2 miljoen zeedieren.”
Ontdekkingsreizigers en rebellen
De lezing was een eerste initiatief van Polar Stories waarmee Mike en Lien meer aandacht vragen voor de oceanen en poolgebieden. Dat willen ze doen aan de hand van lezingen, tentoonstellingen, artikels en boeken, niet alleen voor volwassenen maar ook voor kinderen. Van april tot juni 2024 staat al een event in Oostende op het programma. Naar aanleiding van het Ensorjaar pakken ze uit met een tentoonstelling die James Ensor en Adrien de Gerlache samenbrengt. Beide waren rebellen en hebben een gemeenschappelijk raakpunt in Oostende. Ensor leefde er bijna zijn hele leven, terwijl de Gerlache vier jaar lang kapitein was op de toenmalige ‘maalboten’ tussen Oostende en Dover voor hij zijn eigen Antarctica-expeditie opzette.
Lien De Ruyck: “Te weinig mensen staan erbij stil hoe belangrijk de oceanen en poolgebieden zijn voor de aarde en het voortbestaan van de mensheid. De oceanen zijn als een ‘dark side of the moon’. Ze zijn de grootste blauwe long op aarde en zorgen net als de bossen voor de helft van de lucht die we inademen. Dat hebben we te danken aan het plankton. De opeenhoping van grote hoeveelheden plastic zorgt er echter voor dat we meer en meer een plasticsoep krijgen. In de Stille Oceaan vind je vandaag meer plasticafval dan plankton. Het gaat bijgevolg niet goed met de oceanen.”
“What happens in Antarctica doesn’t stay in Antarctica”
Wat in Antarctica gebeurt heeft gevolgen voor de hele wereld. De Thwaites-gletsjer of zogenaamde Doomsday Glacier is een van de grootste en meest bedreigde ijsmassa’s op Antarctica. Ze smelt weg en zal wellicht binnen de vijf tot tien jaar volledig instorten en de zeespiegel met meer dan drie meter doen stijgen. Bovendien vrezen wetenschappers dat het volledig wegsmelten van deze gletsjer tot een domino-effect en een stijging van de zeespiegel met minstens 60 meter zal leiden. Dat betekent niet alleen dat Vlaanderen onder de waterspiegel verdwijnt, maar ook andere kustlijnen en eilanden in de oceanen permanent worden overspoeld.
Gezien het enorme belang pleit Lien De Ruyck ervoor dat Antarctica ook in de toekomst een reservaat en een plaats voor wetenschappelijk onderzoek blijft, zoals voorzien in het Antarctica Verdrag uit 1959. Het Antarctic Treaty kan in 2048 worden herzien op verzoek van elke adviserende partij. De druk wordt steeds groter om in het gebied mineralen te ontginnen. Om dit te verhinderen is het des te belangrijker dat de mensen zich bewust worden van het enorme natuurkundige en wetenschappelijke belang van het gebied. En dat begint al op school. Lien: “Op de meest verkochte wereldkaart staan de poolgebieden zelfs niet vermeld. Er is gewoon geen plaats voor de polen. Onbekend maakt onbemind! Daarom roep ik iedereen op om ambassadeurs van de polen te worden.”
