De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) bespreekt in Londen deze week de decarbonisering van de scheepvaart. Op de meeting moeten de lidstaten een strategie uitwerken om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de maritieme sector tegen 2050 emissievrij te maken. Europa duwt aan de kar, terwijl China deze doelstellingen wil vertragen.
De scheepvaart, die ongeveer 90 procent van de wereldhandel vervoert, is verantwoordelijk voor bijna 3% van de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide. Niettemin krijgt de sector te maken met oproepen van milieuactivisten en investeerders om concretere maatregelen te nemen, waaronder een koolstofheffing.
Secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres riep bij de aanvang van de besprekingen op tot overeenstemming om tegen 2050 een netto-nul uitstoot van broeikasgassen te bereiken. “Ik dring erop aan om Londen te verlaten met een overeenstemming over een strategie voor broeikasgassen die de sector ertoe verbindt om uiterlijk in 2050 netto-nul emissies uit te oefenen. En dat omvat ambitieuze, op wetenschap gebaseerde doelstellingen vanaf 2030 – zowel op het gebied van absolute emissiereducties als het gebruik van schone brandstoffen. Deze doelen zullen de zekerheid bieden die de industrie en investeerders nodig hebben.” De landen die lid zijn van de IMO, het scheepvaartagentschap van de VN, bespreken daarnaast voorstellen voor een heffing op de wereldwijde CO2-uitstoot van de scheepvaart.
De IMO heeft tot nu toe beloofd om de uitstoot van broeikasgassen door schepen tegen 2050 te halveren ten opzichte van het niveau van 2008. Deze toezegging blijft achter bij de plannen van de EU en de VS om tegen die datum een netto-nul uitstoot te bereiken. Voor de EU en haar lidstaten is het logisch dat als het uiteindelijke doel een netto-nul wereld in 2050 is, er tegen die datum ook behoefte is aan een net-zero scheepvaart. De EU is van mening dat de internationale scheepvaart haar emissies zo snel mogelijk moet verminderen. Ze noemt een reductie van minstens 29 procent tegen 2030 en 83 procent tegen 2040 goede tussendoelen.
Afbouw broeikasgassen
Om tegen het midden van de eeuw netto-nul te bereiken, zal de EU op de VN-klimaatambitietop in september een technische maatstaf voor broeikasgassen in de brandstof voorstellen. Die zou een geleidelijke vermindering van de broeikasgasintensiteit in de scheepsbrandstoffen verplichten. Als economische maatregel zal de EU een heffing voorstellen op de uitstoot van broeikasgassen door de scheepvaart. Het bedrag van de heffing zou in verhouding staan tot de hoeveelheid broeikasgassen die door het betrokken schip wordt uitgestoten.
In de aanloop tot deze VN-top wil de Europese Unie alvast dat op de bijeenkomst in Londen een overeenstemming wordt bereikt over een netto-nuldoelstelling voor de scheepvaart tegen 2050. Dit zou volgens de EU laten zien dat de internationale gemeenschap het koolstofvrij maken serieus neemt. Anders krijgt de scheepvaart onvoldoende prikkels om alternatieve scheepsbrandstoffen, zoals ammoniak, methanol of groene waterstof aan te bieden en te investeren in schepen die daar gebruik van kunnen maken.
De door de EU voorgestelde doelstellingen, mijlpalen en maatregelen zouden de verwezenlijking van een groene transitie voor de sector garanderen, wat verenigbaar is met de Overeenkomst van Parijs en de doelstelling om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot minder dan 1,5°C. Of Europa haar slag thuis haalt, is zeer de vraag. China wil niet van een verstrenging weten en vindt dat de ontwikkelde landen de IMO onder druk zetten om in de internationale scheepvaart “onrealistische visies en ambitieniveaus” te bereiken.
