Na Antarctica organiseerde Pierre Thomas, de Belgische Business Development Manager Silversea Expeditions deze week een webinar over de Arctic. We hebben het Noordpoolgebied in eerdere artikels al uitvoerig belicht (klik hier). Daarom beperken we ons in dit artikel tot Svalbard, ten noorden van Noorwegen. De uitvalsbasis Longyearbyen is slechts een korte vlucht verwijderd van Tromsø op de Noordpoolcirkel.
Svalbard heeft een oppervlakte van ruim 60.000 km² of twee maal de oppervlakte van België. Ze bestaat hoofdzakelijk uit negen grote eilanden. Het grootste is Spitsbergen met als hoofdstad Longyearbyen, genaamd naar de Amerikaan John Munro Longyear die er in 1906 aan steenkoolwinning begon. Sommige expeditiecruises starten in de hoofdstad. Andere overbruggen het traject tussen Tromsø en Longyearbyen via Bjørnøya of Bear Island om dan in omgekeerde richting terug te vliegen.
Van wet landing tot polar plunge
Silversea biedt er volgende zomer reizen aan met de Silver Wind (254 passagiers en 239 bemanningsleden) die in 2021 nog volledig werd vernieuwd en haar jongste aanwinst Silver Endeavour (220 gasten en 207 manschappen). Beide schepen hebben met andere woorden een guest-to-crew ratio van 1 op 1. Alle reizen zijn inclusief waarbij naast het verblijf in een suite met butlerservice alle maaltijden en dranken, Zodiactochten, kajakexcursies en wandelingen in de prijs zijn inbegrepen. De gasten ontvangen verder een parka en lenen laarzen voor de ‘wet landings’ op de uitstappen. Voor de liefhebbers is er ook de mogelijkheid om een polar plunge te maken in het water met een gemiddelde temperatuur van 2 graden.
Svalbard is vooral gekend om de ijsbeer. Pierre Thomas: “De ijsbeer is het grootste landroofdier op aarde. In Svalbard leven er naar schatting 300 tot 400. Nemen we het hele gebied, inclusief Frans Jozef Land, dan leven er een 3.000 ijsberen. Als we buiten de nederzettingen op expeditie gaan van Svalbard tot Groenland en het noorden van Canada, is het belangrijk altijd vergezeld te zijn van een ‘bear guard’, een ranger die getraind is om een geweer te gebruiken als verdediging tegen de ijsbeer.”
IJsberen komen niet alleen voor aan land, maar ook in het water. Thomas: “Op warme dagen hebben de ijsberen een hitteprobleem en moeten ze even het water in om af te koelen. Men kan de ijsbeer eigenlijk als een zeezoogdier beschouwen. De wetenschappelijke naam is trouwens Arctos Maritimus. Hij kan honderden kilometers lang zwemmen. Daarom vaart op tochten langs de kust altijd een patrouille-Zodiac mee om zeker te zijn dat er geen ijsbeer naar ons toezwemt.”
Reusachtige zeezoogdieren
Rond Longyearbyen kunnen bezoekers onder meer voormalige mijnen bezoeken. Heel belangrijk is de Global Seed Vault. Thomas: “Dit is eigenlijk een grote verzameling zaden van alle gewassen die belangrijk zijn voor de mensheid en die geteeld worden als voeding. De wereldzadenbank is uitgegraven in een verlaten steenkoolmijn in de permafrost. In geval van een catastrofe op wereldniveau kunnen die zaden worden gebruikt om opnieuw aanplantingen te doen.”
Op cruises vanuit Tromsø is de eerste bestemming Bjørnøya of Bear Island, pal in het midden tussen het Noorse vasteland en Spitsbergen. Afhankelijk van de zee- en weersomstandigheden stappen de gasten aan boord van de Zodiacs voor een kustvaart. Bear Island is spectaculair voor haar concentratie zeevogels en -zoogdieren, reusachtige rotsformaties en grotten. Op de reis naar Svalbard zullen de gasten meestal ook vanop het schip zeezoogdieren bewonderen.
“Tussen eind april en augustus gaat de zon niet onder. Het continue zonlicht leidt tot een reusachtige productie van algen (fytoplankton en zoöplankton). Die trekken zeevogels, vissen, zeezoogdieren en vooral walvissen aan. Op een cruise enkele jaren geleden was een bultrugwalvis gewoon aan het spelen in het water. De borstvin is 5 meter lang. Op een expeditie hebben we altijd een route in gedachten, maar als onverwachte dieren op ons afkomen, is dit een hoogtepunt van de cruise en blijven we een halfuur of meer bij die dieren, uiteraard met respect om ze geen stress te geven.
Rond Svalbard leven een twintigtal soorten zeezoogdieren. Dat gaat van bultruggen tot orka’s, beluga’s, een aantal roggensoorten en de blauwe vinvis. Dit is de grootste walvis die tot 30 meter lang wordt en 200 ton kan wegen. De tong alleen al weegt 2,7 ton. Dat is het gewicht van een kleine Afrikaanse olifant. Het hart van de blauwe vinvis is even groot als een VW-kever. Dat geeft een idee van de omvang.”
Indrukwekkende locaties
Svalbard is volgens Thomas echt spectaculair. Circa 35.000 km² is bedekt met ijs en omvat 2.100 gletsjers. Verder mogen de deelnemers zich verwachten aan iconische diersoorten waaronder de walrussen, waarvan de populatie sinds het jachtverbod in de jaren ’50 van de vorige eeuw weer aangroeide tot duizenden dieren.
Bestemmingen op een Svalbard-cruise zijn onder meer Barentszburg en Pyramiden en vervolgens naar het noorden Ny Alesund, het meest noordelijke wetenschappelijke centrum op aarde en het meest noordelijke postkantoor. Nog noordelijker ligt Smeerenburg. “De naam klinkt echt Nederlands en is het ook. De walvisvangst in de 17de eeuw heeft heel wat mensen naar hier gebracht. De Barentszzee is heel walvisrijk en dit heeft Nederlandse walvisjagers naar Svalbard gelokt. Duizenden mensen brachten de zomer door in nederzettingen als Delft, Veere, Middelburg, Vlissingen of Amsterdam. Het is heel interessant om die geschiedenis ter plaatse te kunnen ervaren.”
De schepen bezoeken ook Kvitøya Island, bijna helemaal bedekt door een reusachtige ijskap. Op de cruise zal je er walrussen en hun eerste vijand, de ijsbeer, kunnen spotten. Het eiland is ook bekend voor de ballonvaart van Salomon August Andrée in 1897. “Heel wat ontdekkingsreizigers hebben geprobeerd met luchtballonnen het Noordpoolgebied te verkennen. De Zweed vertrok vanuit Danskøya naar het noorden. De tocht verliep niet vlekkeloos en uiteindelijk stortte de ballon neer. De mensen zouden drie maanden lang op het pakijs wandelen en uiteindelijk overlijden op Kvitøya. De resten van de expeditie, inclusief het fotomateriaal, werd een dertigtal jaar later teruggevonden.” Later waren er nog meer expedities. In het gebied overleed in 1928 ook de Noor Roald Amundsen, de eerste mens die de Zuidpool bereikte, toen zijn vliegtuig neerstortte tijdens een reddingsmissie.
Op het eiland Nordaustlandet is de Brasvelbreen-gletsjer een spectaculaire bezienswaardigheid. Tijdens de zomer zijn er veel watervallen die vanuit deze gletsjer in zee uitmonden. Dit levert heel indrukwekkende beelden op. Natuurliefhebbers kijken uit naar de flora. Op de eilanden vind je een 160-tal soorten kleine bloemen, mossen en korstmossen. Door de drie maanden durende nacht in de winter en de bevroren ondergrond groeien er geen bomen.
In deze gebieden tref je ook de Svalbard-rendieren aan, een soort die iets kleiner is dan haar aanverwanten op het vasteland. Op locaties met veel zeevogels, kan je misschien poolvossen waarnemen. Dit kleine roofdier heeft in de zomer een grijsbruine vacht als prima camouflage om de eieren, dieren of kuikens te benaderen. Ook de indrukwekkende Monacobreem Glacier kan je tijdens een scenische cruise fotograferen. Van daaruit gaat het schip vaak nog wat noordelijker door het pakijs om er onder meer op zoek te gaan naar de Atlantische walrussen en uiteraard de ijsbeer als de koning van het noorden.
Meer over Spitsbergen en de vaarroutes vind je op www.silversea.com
